W celu przeciwdziałania skutkom skrajnych zjawisk hydrometeorologicznych oraz zwiększania retencji i odbudowy potencjału systemów melioracyjnych na terenach rolniczych, Wody Polskie w 2020 roku opracowały i rozpoczęły wdrażanie w całym kraju założeń do Programu Kształtowania Zasobów Wodnych (zPKZW) na lata 2020-2025.

Budżet przedsięwzięcia to ponad 160 mln zł, w ramach którego zaplanowano realizację zadań o charakterze utrzymaniowym i inwestycyjnym.

Celem zPKZW jest zwiększanie retencji korytowej oraz odtworzenie dwufunkcyjności obiektów melioracyjnych czyli możliwości odprowadzenia nadmiaru wody w czasie wezbrań i nawodnienia w okresie suszy.

Retencja korytowa polega na czasowym podpiętrzeniu wody w rzekach i kanałach oraz skierowaniu jej do rowów melioracyjnych, gdzie jest zatrzymywana. Aby poprawić zdolności retencyjną rzek, kanałów i rowów wykorzystuje się takie urządzenia jak m.in. jazy, zastawki i przepusto-zastawki, które pozwalają na regulowanie przepływu wód i optymalne nawadnianie pól. Zwiększanie retencji korytowej jest możliwe dzięki modernizacji jazów, zastawek, czy przepustów oraz utrzymywaniu w dobrym stanie koryta rzek.

Lubelskie Wody Polskie, Zarząd Zlewni w Zamościu zakończył remont jazu na rzece Bystrzyca Mała w miejscowości Burzec w gminie Wojcieszków.

Jaz wybudowany został w 1976 roku, w wyniku wieloletniej eksploatacji jego stan techniczny uległ znacznemu pogorszeniu. Stwierdzono występujące uszkodzenia umocnień stanowiska górnego i dolnego jazu, znaczne ubytki w konstrukcji żelbetowej, uszkodzone i zniszczone zamknięcia mechaniczne jazu oraz skorodowane metalowe elementy,  a także  uszkodzoną kładkę eksploatacyjną i skorodowane barierki ochronne.

Jaz na rz. Bystrzyca Mała przed remontem. Fot. Wody Polskie

Jaz na rzece Bytrzyca Mała przed remontem. Fot. Wody Polskie

W celu przywrócenia jazu do pełnej sprawności technicznej, przeprowadzono szereg robót remontowo-naprawczych.  Między innymi wykonano roboty rozbiórkowe zniszczonych umocnień betonowych skarp i dna w dolnym i górnym stanowisku jazu, oczyszczono dno rzeki w dolnym i górnym stanowisku jazu,  dokonano demontażu zniszczonych elementów metalowych zamknięć mechanicznych jazu i reprofilacji elementów betonowych jazu zaprawą cementowo-polimerową. Ponadto w ramach robót oczyszczone i zabezpieczone antykorozyjne zostały  prowadnice zastawek remontowych i prowadnice zastawek głównych, wyremontowano barierki ochronne,  zabudowano wyrwy i ubytki w korycie rzeki poniżej i powyżej budowli,  wykonano nowe umocnienia dna i skarp budowli z materacy siatkowo-kamiennych oraz umocnienia podstawy skarpy rzeki z podwójnych kiszek faszynowych.

Jaz na rz. Bystrzyca Mała po remoncie. Fot. Wody Polskie

Jaz na rz. Bystrzyca Mała po remoncie. Fot. Wody Polskie

 Celem przeprowadzenia remontu jazu jest zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni rzeki Bystrzyca Mała oraz prowadzenia nawodnień terenów użytkowanych rolniczo.

Modernizacja urządzeń melioracyjnych, przy wykorzystaniu systemów piętrzących oraz zatrzymujących wodę, przynosi wymierny efekt w postaci poprawy bilansu wodnego, w tym wzrostu poziomu wód gruntowych i zwiększenia retencji glebowej.