Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie zorganizował konsultacje naukowe dotyczące projektu pn: „Rewitalizacja i przebudowa Zalewu Zemborzyckiego”. Spotkanie dotyczyło głównego zadania inwestycji, czyli pogłębienia czaszy zbiornika głównego Zalewu na powierzchni 280 ha.
- Zdając sobie dobrze sprawę, jak ważnym miejscem dla regionu i miasta Lublin jest Zalew Zemborzycki, rozmawiamy o tej inwestycji ze wszystkimi środowiskami. Prowadziliśmy już szeroko zakrojone konsultacje społeczne, teraz chcemy wsłuchać się w głosy środowiska naukowego, jak rozwiązać sprawę przebudowy i oczyszczenia Zalewu – mówiła Agnieszka Szymula, dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Lublinie.
Chociaż cały projekt dotyczący rewitalizacji i przebudowy Zalewu Zemborzyckiego składa się z kilku części, jak budowa zbiornika wstępnego, przebudowa przepompowni i zapory czołowej czy budowa centrum edukacyjnego, to główna część tej wielkiej inwestycji dotyczy pogłębienia czaszy zbiornika na powierzchni 280 ha.
Podczas kilkugodzinnych konsultacji, przedstawiciele wykonawcy, firmy HaskoningDHV Polska, która przygotowuje dokumentację projektową zadania, zaprezentowali i szczegółowo omówili zakres prac. Obejmuje on:
- Pogłębienie czaszy zbiornika głównego Zalewu Zemborzyckiego
- Drogi technologiczne dla transportu urobku z pogłębienia czaszy zbiornika
- Wykonanie badań osadów dennych pod względem ponownego wykorzystania
- Lokalizację składowania osadów wraz z technologią odwodnienia
- Potencjalne miejsce przyszłościowego składowania i wykorzystania osadów
HaskoningDHV Polska przygotował także wstępne wyniki inwentaryzacji przyrodniczej. Wynika z nich, że Zalew Zemborzycki posiada walory przyrodnicze w skali lokalnej i jest ważnym miejscem występowania wielu gatunków ptaków - ( 45 chronionych gatunków ).
W czasie konsultacji zaprezentowano też aktualny stan zamulenia zbiornika. W październiku br. firma przeprowadziła specjalistyczne badania za pomocą łodzi hydrograficznej wyposażonej w echosondę. Aktualnie wykonywane są również badania geologiczne z wykorzystaniem platformy wiertniczej, które zostaną zakończone do końca bieżącego roku.
Największe zainteresowanie przedstawicieli środowisk naukowych wzbudziła koncepcja przebudowy zbiornika. HaskoningDVH rekomendował jako najbardziej racjonalny, ze względu na koszty, czas realizacji i możliwe do osiągnięcia rezultaty, wariant polegający na budowie zbiornika wstępnego oraz usunięcia osadów biogenicznych i zbiornikowych (gytii ilastej i wapiennej). W tej koncepcji nie byłoby potrzeby spuszczenia wody z Zalewu i tym samym wyłączenia zbiornika z użytkowania.
Zbiornik wstępny miałby za zadanie przede wszystkim minimalizowanie zanieczyszczeń, ograniczenie biogenów i osadów wpływających do Zalewu rzeką Bystrzycą. Uczestnicy konsultacji podkreślili potrzebę większej edukacji ekologicznej wśród rolników i mieszkańców wsi w obszarze spływu wód podziemnych (bezpieczne stosowanie pestycydów) oraz podłączenia do zbiorczej kanalizacji zwartej zabudowy wsi Prawiedniki, Kolonia Prawiedniki i Wygon w gm. Głusk oraz innych miejscowości położonych przy dopływach w zlewni Bystrzycy (likwidacja szamb i dołów chłonnych).
W czasie konsultacji dzielono się również doświadczeniami z zakresie technologii poboru i transportu osadów, ich odwadniania oraz docelowego wykorzystania. Możliwości w tym zakresie są bardzo duże. Osady nie zakwalifikowane jako odpad zanieczyszczony mogą być wykorzystane np. do nawożenia w rolnictwie, rekultywacji terenów zdegradowanych (w czasie konsultacji wskazywano kopalnię w Bogdance), produkcji energii w procesie spalania (pobliska elektrociepłownia Wrotków) czy też do budowy wałów przeciwpowodziowych lub zapór.
- Od początku projektu rewitalizacji i przebudowy Zalewu Zemborzyckiego prowadzimy nasze działania w sposób transparentny. Dyskusja, którą wywołała prezentacja projektu pogłębienia czaszy zbiornika utwierdza mnie w przekonaniu, że idziemy w dobrym kierunku. Ze względu na wielkość i znaczenie projektu wsparcie lubelskiego środowiska naukowego jest nam bardzo potrzebne – podkreśliła Agnieszka Szymula, dyrektor RZGW w Lublinie.
Ze względu na sytuację epidemiologiczną konsultacje zostały przeprowadzone w trybie on-line.
Spotkanie wywołało bardzo duże zainteresowanie ze strony lubelskiego środowiska naukowego. Udział w dyskusji wzięli m.in. przedstawiciele UMCS, Uniwersytetu Przyrodniczego, KUL i Politechniki Lubelskiej. Wśród zaproszonych byli także przedstawiciele NOT, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Miasta. Uczestnikami byli także przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń, którzy na co dzień, związani są z Zalewem Zemborzyckim jak Polski Związek Wędkarski, Lubelski Okręgowy Związek Żeglarski, Lubelskie Towarzystwo Kajakowe czy MOSiR Lublin.
Terminy kolejnych konsultacji będą powiązane z dalszymi „kamieniami milowymi” tego projektu, mianowicie decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwoleniem wodnoprawnym i pozwoleniem na realizację inwestycji.
