2 czerwca w Lublinie odbyło się spotkanie konsultacyjne projektów II aktualizacji planów gospodarowania wodami (IIaPGW). Omówiono na nim najistotniejsze problemy i wyzwania dla obszaru dorzecza Wisły, regionu wodnego Bugu. Przedstawiono działania naprawcze, mające na celu poprawę stanu wód i osiągnięcie celów środowiskowych.

Plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy to jedne z najważniejszych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej, których projekty są opracowywane co 6 lat przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Zawierają zestawy działań, które należy podjąć, aby osiągnąć lub utrzymać dobry stan wód i ekosystemów od nich zależnych, umożliwiając jednoczesne korzystanie z nich w sposób zrównoważony. Stanowią podstawę podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych i określają zasady gospodarowania nimi. Projekty IIaPGW zostały przygotowane dla dziewięciu obszarów dorzeczy: Wisły, Odry, Dniestru, Dunaju, Banówki, Łaby, Niemna, Pregoły i Świeżej.

- Region wodny Bugu nie był wydzielony w aktualnie obowiązujących Planach Gospodarowania Wodami. Powstał z regionu wodnego Środkowej Wisły w ramach zmian obszarów dorzeczy dokonanych ustawą prawo wodne z lipca 2017 roku. Region wodny Bugu zajmuje powierzchnię ok. nieco ponad 29 tys km². Obejmuje swoim zasięgiem zlewnie Środkowego i Dolnego Bugu oraz zlewnię Wieprza na obszarze województw lubelskiego, mazowieckiego, podkarpackiego i podlaskiego.

Jako główne presje na obszarze regionu wodnego Bugu należy wskazać rolnictwo i związane z nim zanieczyszczenia wywołane niewłaściwym stosowaniem nawozów i środków ochrony roślin, odprowadzaniem ścieków do wód i ziemi, przekształcenie hydromorfologiczne cieków, zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł rozproszonych oraz górnictwo. W związku z tym zaplanowano przeprowadzenie ponad 1100 działań naprawczych na łączna kwotę przekraczającą 1,1 mld złotych. – mówił Grzegorz Lipczuk, Zastępca Dyrektora ds. Usług Wodnych i Zarządzania Środowiskiem Wodnym Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Lublinie.

Stan wód na obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Bugu

 Kluczowe problemy występujące w tym regionie wodnym są spowodowane depozycją atmosferyczną czyli zanieczyszczeniami pochodzącymi z powietrza, dostającymi się do wód powierzchniowych poprzez opady deszczu i śniegu. Kolejne zidentyfikowane problemy dotyczą zrzutów ścieków przemysłowych, które notują znaczne przekroczenia wartości stężeń granicznych substancji szczególnie szkodliwych w większości monitorowanych obecnie wód rzecznych. Region wodny Bugu to obszar chowu i hodowli ryb, dlatego odnotowuje się tutaj przekroczenia stężeń granicznych wskaźników fizykochemicznych mogących wskazywać na pochodzenie właśnie z tego źródła. Jednocześnie jest to teren o dużym udziale użytków rolnych, w tym gruntów rolnych. Emisja z rolnictwa stanowi ważne źródło biogenów, których wartości graniczne zostały przekroczone w dużej części wód tego regionu. Obszar dorzecza Wisły stanowi miejsce występowania wszystkich gatunków ryb i minogów dwuśrodowiskowych notowanych w Polsce, dlatego podejmowanie działań mających na celu zapewnienie drożności rzek jest jednym z kluczowych zagadnień IIaPGW.

Jednolite części wód powierzchniowych oraz podziemnych to podstawowe jednostki planistyczne w gospodarowaniu wodami. Dla regionu wodnego Bugu analizom poddane zostały jednolite części wód powierzchniowych (jcwp) rzecznych, jeziornych, zbiornikowych i podziemnych. 88,5% jcwp w regionie stanowią wody rzeczne, 8% jeziorne oraz występuje jedna jednolita część zbiornikowa, 3% to wody podziemne, są one najbardziej narażone na zanieczyszczenie, są to wody pierwszego, przypowierzchniowego poziomu wodonośnego. W regionie wodnym Bugu presje zazwyczaj związane są z działalnością rolniczą oraz rozwojem obszarów o zwartej zabudowie, zwłaszcza w miejscowościach, w których rozwój sieci wodociągowej nie był równoczesny z rozwojem kanalizacji. Obszarem o znaczącej koncentracji presji zarówno punktowych jak i obszarowych jest rejon aglomeracji lubelskiej. Jednolite części wód podziemnych regionu wodnego Bugu nie zostały wskazane jako zagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych.

Działania na rzecz poprawy stanu wód i osiągnięcia celów środowiskowych na obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Bugu

Wykonane badania i analizy w ramach IIaPGW pozwoliły opracować zestawy działań naprawczych, mających na celu złagodzenie skutków wpływu działalności człowieka na środowisko wodne.  IIaPGW łącznie dla regionu wodnego Bugu wskazuje konieczność realizacji ok. 1 tys. działań naprawczych, na kwotę ok. 1 104 014 tys. zł, w tym zdecydowana większość kosztów dotyczy działań dotyczących wód rzecznych – aż 99%. Zestawy działań zaproponowano dla 237 jednolitych części wód, co stanowi 83% wszystkich części wód regionu wodnego, z czego 89% stanowią jcwp rzeczne, a 9% jcwp jeziorne. Dla wód rzecznych najliczniejszą grupę stanowią działania naprawcze dla poprawy warunków obszarów chronionych oraz te związane z zapewnieniem ciągłości biologicznej rzek i potoków, a także działania ukierunkowane na ograniczenie presji na elementy fizykochemiczne. W przypadku wód jeziornych główne działania ukierunkowane są na ograniczanie presji na elementy fizykochemiczne i cechy chemiczne. Zgodnie z harmonogramem wszystkie zaplanowane działania naprawcze powinny zostać zrealizowane do 2027 roku.

Nie bądź obojętny! Zabierz głos w sprawie wody

W półrocznych konsultacjach społecznych projektów IIaPGW, trwających od 14 kwietnia do 14 października 2021 roku, ogłoszonych przez Ministra Infrastruktury i realizowanych przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, może wziąć udział każda zainteresowana osoba, firma lub organizacja. Oznacza to, że każdy ma możliwość zabrania głosu, a tym samym może mieć wpływ na to, w jaki sposób osiągany będzie, a następnie utrzymywany dobry stan wód. Po zakończeniu półrocznych konsultacji społecznych oraz procedury legislacyjnej, plany gospodarowania wodami zostaną przyjęte w formie rozporządzenia ministra właściwego ds. gospodarki wodnej.

Informacje o tym, jak wziąć udział w konsultacjach społecznych projektów IIaPGW dla 9 obszarów dorzeczy w Polsce dostępne są na stronie: Konsultacje społeczne projektów IIaPGW | aPGW