28 kwietnia 2021 roku odbyło się już drugie spotkanie konsultacyjne dotyczące projektu: „Rewitalizacja i przebudowa Zalewu Zemborzyckiego”. Jego organizatorem było Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie.  Spotkanie dotyczyło głównego zadania inwestycji, czyli pogłębienia czaszy zbiornika głównego Zalewu na powierzchni 280 hektarów.

- Zalew Zemborzycki jest bliski mojemu sercu i od samego początku osobiście monitoruję zakres prac związanych z rewitalizacją i przebudową zbiornika. To jest ten czas, kiedy możemy jeszcze pewne rzeczy przedyskutować, dokonać zmian, gdyż trwa obecnie proces przygotowania inwestycji pod względem dokumentacyjnym, ale przede wszystkim uzyskania odpowiednich pozwoleń, w tym decyzji środowiskowej. Z mojego punktu widzenia sprawy środowiskowe będą determinowały nasze dalsze działania, szczególnie w zakresie wyboru wariantu rewitalizacji – mówił Przemysław Daca, Prezes PGW Wody Polskie.

W części pierwszej konsultacji przedstawiciele wykonawcy, firmy HaskoningDHV Polska, zaprezentowali analizę uwarunkowań środowiskowych. Na podstawie inwentaryzacji przyrodniczej przeprowadzonej od września 2020 do kwietnia 2021 roku stwierdzono, iż Zalew Zemborzycki wraz z terenami przyległymi posiada walory przyrodnicze w skali lokalnej – jest ważnym miejscem występowania wielu gatunków fauny i flory w obrębie miasta Lublin. Obszar ten spełnia również dużą rolę dla gatunków ptaków przelotnych przy jednocześnie niewielkim znaczeniu dla populacji lęgowych. Do najcenniejszych obszarów pod względem przyrodniczym należy ujście Bystrzycy, obszar przylegający do Bystrzycy od strony wschodniej (miejsce planowanego składowania urobku) oraz zatoka w południowo-wschodniej części zbiornika (tzw. „rękaw”).

W przeprowadzonej analizie warunków hydrogeologicznych określono wpływ jakości wód w Zalewie Zembrzyckim na wody podziemne. Stwierdzono, że wody powierzchniowe pochodzące z  Zalewu i zasilające kredowy poziom wodonośny są dobrej jakości i nie powodują negatywnych zmian w chemizmie wód ujmowanych przez ujęcie Prawiedniki. Głównymi przyczynami zanieczyszczeń warstwy wodonośnej w rejonie Prawiednik jest rolnictwo oraz gospodarka komunalna (związana z odbiorem ścieków i odpadów).

Druga cześć konsultacji poświęcona została ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Analizie poddano m.in. przewidywane skutki dla przedsięwzięcia w przypadku niepodejmowania inwestycji. Do wad zaliczono zmniejszenie pojemności zbiornika, jego zarastanie, rozwój roślinności wodnej i szuwarowej, wzrost dostawy substancji organicznej do wód, wypłycanie zbiornika, nagromadzenie osadów zawierających substancje potencjalnie toksyczne w strefie dna, utrata funkcji przeciwpowodziowej oraz eutrofizacja wód w płytkim zbiorniku. Jako jedyną zaletę wskazano brak negatywnego oddziaływania oraz ingerencji w teren przeznaczony pod planowaną inwestycję.

 Ocenie poddane zostały również dwa warianty przeprowadzenia przedsięwzięcia – wnioskowany, możliwy do realizacji na czynnym zbiorniku oraz alternatywny, w którym do jego realizacji konieczne byłoby opróżnienie zbiornika i który wymagałby znacznie większych nakładów finansowych.  W obydwu wariantach określono również przewidywane efekty. Ze względu na stopień ingerencji w miejscowy ekosystem za wariant najkorzystniejszy dla środowiska uznano wariant wnioskowany. O jego wyborze zadecydowały następujące czynniki:

        - mniejszy zakres prac,

        - znacznie mniejsza emisja hałasu i zanieczyszczeń do powietrza na etapie realizacji,

        - znacznie mniejsze negatywne oddziaływanie na ekosystem wodny zbiornika,

        - mniejsze oddziaływanie na jednolite części wód powierzchniowych,

- kilkukrotnie niższy koszt w porównaniu do wariantu alternatywnego,

- realność wykonania w zadanym terminie.

Określając przewidywane oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko i miejscowe ekosystemy oceniono, że będzie ono znaczne. Należy jednak podkreślić, że dzięki zastosowanym technologiom oraz działaniom ograniczających negatywne oddziaływania na środowisko, długofalowe korzyści płynące z polepszenia się jakości wód Zalewu Zemborzyckiego przewyższają okresowe i odwracalne negatywne oddziaływania związane z etapem realizacji przedsięwzięcia.

W części trzeciej konsultacji dokonano analizy rozwiązań technicznych z uwzględnieniem działań minimalizujących negatywne oddziaływania na środowisko. Zaprezentowano technologie prac (pogłębienie, hydrotransport, odwodnienie) dla poszczególnych wariantów technicznych. Zaproponowano również działania minimalizujące negatywne oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przyrodnicze, wody powierzchniowe i podziemne oraz ziemię i gleby. Zaproponowano również sposoby na zagospodarowania osadów dennych na podstawie przeprowadzonych badań fizykochemicznych – najbardziej nadają się one do celów rolniczych oraz do rekultywacji np. hałd w Kopalni Bogdanka.

- W przedstawionej przez nas informacji skupialiśmy się zasadniczo na dwóch zadaniach – pogłębieniu czaszy zbiornika i wykonaniu zbiornika wstępnego integralnie ze sobą powiązanych, na tle pozostałych zadań wchodzących w zakres Projektu. Przyjmuje się, że tylko kompleksowa realizacja wszystkich zadań umożliwi skuteczne rozwiązanie problemów z funkcjonowaniem Zalewu Zemborzyckiego. Odpowiednia koordynacja wszystkich zadań jest kluczowa dla skutecznego zakończenia tych postępowań i wydania decyzji pozwolenia na realizację inwestycji - mówiła Małgorzata Firląg, Kierownik projektu z firmy HaskoningDHV Polska.

Ze względu na sytuację epidemiczną konsultacje zostały przeprowadzone w trybie on-line. Mimo tego spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem – wzięło w nich udział ponad 60 zaproszonych gości m.in. przedstawiciele lubelskiego środowiska naukowego (UMCS, Uniwersytet Przyrodniczy, KUL, Politechnika Lubelska), przedstawiciele Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Naczelnej Organizacji Technicznej, przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Miasta Lublin. Wśród uczestników nie mogło również zabraknąć reprezentantów organizacji i stowarzyszeń, które na co dzień, związane są z Zalewem Zemborzyckim tj. Polskiego Związku Wędkarskiego, Lubelskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego, Lubelskiego Towarzystwa Kajakowego i MOSiR Lublin.

- Chcieliśmy podziękować tak licznie zgromadzonemu gronu ekspertów i osób ze środowiska naukowego za wzięcie udziału w spotkaniu. Mamy nadzieję, że sytuacja pandemiczna w najbliższym czasie się ustabilizuje i kolejne z cyklu czterech spotkań będzie możliwe do realizacji w formule hybrydowej, jeśli nie stacjonarnej. Mamy świadomość, że to zadanie czyli rewitalizacja i przebudowa Zalewu Zemborzyckiego związane jest przede wszystkim z ogromnymi wyzwaniami i perspektywami społecznymi – podkreśliła po spotkaniu Agnieszka Szymula, Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Lublinie.