Od ponad 3 miesięcy trwają konsultacje społeczne projektów aktualizowanych planów zarządzania ryzykiem powodziowym (aPZRP). 21 kwietnia dyskusja nt. planu działań dla regionu wodnego Bugu odbyła się w Lublinie.

Region wodny Bugu obejmuje zlewnię Środkowego Bugu i Dolnego Bugu oraz zlewnię Wieprza, położone na obszarze województw lubelskiego, mazowieckiego, podkarpackiego i podlaskiego. Wysokie stany i przepływy Bugu oraz jego dopływów, podobnie jak w innych rzekach wschodniej Polski, rejestrowane są najczęściej wiosną, przy nałożeniu się roztopów i opadów deszczu. Bardzo ważne w regionie są więc także działania polegające na budowie i przebudowie wałów przeciwpowodziowych. To nie wyczerpuje aktywności Wód Polskich w zarządzaniu ryzykiem powodziowym. Uzupełnieniem dla proponowanych rozwiązań technicznych jest edukacja w postaci m.in. akcji szkoleniowych dla mieszkańców miejscowości zlokalizowanych na obszarach zagrożonych powodzią. Równie ważne jest zahamowanie presji budowlanej na obszarach szczególnego zagrożenia powodziowego w dolinie rzeki Liwiec, w ramach polityki przestrzennej gmin Brańszczyk, Jadów, Łochów, Wyszków i Korytnica.

Wśród 12 działań zaplanowanych w całym regionie zdecydowanie największym jest rewitalizacja i przebudowa lubelskiego Zalewu Zemborzyckiego. Przywrócenie tego zbiornika do pożądanego stanu to skomplikowana, wieloetapowa operacja. Zdajemy sobie przy tym sprawę, że to akwen nie tylko o przeciwpowodziowym i retencyjnym znaczeniu. Dla mieszkańców Lublina, a także znacznej części wschodniej Polski bardzo ważna jest również jego funkcja rekreacyjna. Rewitalizacja Zalewu, który ma już 47 lat, będzie polegała na jego odmuleniu i pogłębieniu, a przebudowa na modernizacji zapory czołowej oraz dobudowaniu zbiornika wstępnego zbierającego znaczną część mułu i zanieczyszczeń mineralnych, zanim spłyną one do zalewu. Zbiornik zostanie wyposażony również w przepławki ułatwiające swobodną migrację ryb żyjących w zalewie i rzece Bystrzycy.

 Zalew Zemborzycki w Lublinie, fot. Wody Polskie

Po spotkaniu w Lublinie dyskusja nt. projektu zaktualizowanego planu działań dla regionu wodnego Bugu kontynuowana była 22 kwietnia w Dęblinie. Z racji położenia miasta u ujścia Wieprza do Wisły to właśnie planowane na tej rzece działania były głównym tematem spotkania.

Drugą pod względem planowanych kosztów, po szczegółowo omówionej dzień wcześniej rewitalizacji i przebudowie Zalewu Zemborzyckiego, inwestycją w regionie jest obwałowanie rzeki Bug na odcinku Rostki Wielkie – Małkinia Górna ­- Klukowo w pow. ostrowskim. Jest to niezbędne przedsięwzięcie, które pochłonie blisko 68 mln zł, pokazuje konsekwencję Wód Polskich w realizacji kompleksowej strategii obniżania ryzyka powodziowego. Równie ważna, jak czynna ochrona przeciwpowodziowa poprzez spiętrzenia rzek w zbiornikach, jest w niej ochrona bierna w postaci systematycznie wydłużanych i remontowanych obwałowań.

Mierzący 303 km długości Wieprz jest drugą po Bugu rzeką wpływającą na sytuację powodziową  w regionie. Mimo, że nie jest to rwąca, górska rzeka to wylewa co kilka lat powodując ludzkie dramaty. Dotyczy to m.in. mieszkańców Krasnegostawu i stąd konieczność podjęcia skutecznych działań eliminujących zagrożenie poprzez budowę powyżej miasta dwufunkcyjnego, tj. zabezpieczającego mieszkańców zarówno przed zagrożeniem powodzią jak i przed skutkami suszy, Zbiornika Rońsko. Koncepcja i dokumentacja projektowa dla jego budowy znalazła się w aktualizowanym planie zarządzania ryzykiem powodziowym w administrowanym przez nas regionie. Na obszarze administrowanym przez lubelski Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej istnieje już kilka zbiorników wodnych o podobnym do planowanego charakterze, konieczne jest jednak dalsze inwestowanie w rozwój retencji. Również sam Dęblin na najnowszych mapach zagrożenia powodziowego został zidentyfikowany jako obszar narażony na powódź. Decyduje o tym bliskie sąsiedztwo ujścia Wieprza do Wisły i koincydencja niekorzystnych zjawisk hydrologicznych na obu rzekach. To właśnie zadecydowało o włączeniu do aPZRP studium programowo-przestrzennego dla obniżenia ryzyka powodziowego w obszarze problemowym Wieprz-Dęblin. Wśród 12 działań projektowanych w regionie znalazła się jeszcze odbudowa ponadkilometrowego, lewego wału przeciwpowodziowego Wieprza w Krasnymstawie oraz dokumentacja przebudowy wałów przeciwpowodziowych w dolinie rzeki Bystrzycy na terenie Lublina.

Plany zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP) są opracowywane na 6 lat. W tym roku są one po raz pierwszy aktualizowane. Zaplanowano w nich najważniejsze działania dotyczące bezpieczeństwa mieszkańców zagrożonych terenów. W skali kraju ta lista zawiera ponad 1100 pozycji zaplanowanych na lata 2022-2027. Właśnie ta część dokumentów najbardziej interesuje uczestników debat. Uzupełnione o zgłoszone podczas konsultacji wnioski i uwagi (może je zgłaszać każdy m.in. za pośrednictwem formularza na stronie www.stoppowodzi.pl), projekty aktualizowanych planów powinny zostać przyjęte w grudniu 2021 r. w drodze rozporządzeń ministra właściwego ds. gospodarki wodnej.

Ogłoszone przez Ministra Infrastruktury i koordynowane przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie konsultacje społeczne projektów aktualizowanych PZRP trwają.  Ze względu na pandemię debaty odbywają się w trybie online. Dotyczyło to także spotkań w Lublinie i Dęblinie. Więcej informacji o konsultacjach oraz projekty konsultowanych dokumentów są dostępne stronie na www.stoppowodzi.pl