Wraz z początkiem 2021 roku rozpoczął się kolejny, trzyletni, okres taryfowy za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne będą składać wnioski z propozycjami wysokości opłat za wodę i odbiór ścieków dla odbiorcy końcowego, czyli dla każdego z nas. Dzięki temu, że rolą Wód Polskich – jako organu regulującego te opłaty – jest ochrona obywateli przed nieuzasadnionymi podwyżkami, nie musimy obawiać się bezpodstawnego wzrostu cen.
Ceny za zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków ustalają przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne. Następnie, propozycje tych cen składają we wniosku taryfowym do PGW Wody Polskie, które sprawdzają czy zaproponowane opłaty są uzasadnione. Jeśli ustalone przez przedsiębiorstwa ceny są zbyt wysokie Wody Polskie mogą wydać decyzję odrzucającą dany wniosek taryfowy, jeśli natomiast opłaty są uzasadnione zoptymalizowanymi kosztami jakie przedsiębiorstwo ponosi – wniosek ten jest zatwierdzany.
Ceny za wodę ustalane są nie tylko przez przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne. Forma organizacyjna podmiotów odpowiedzialnych za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków jest w rzeczywistości różnorodna. Wodę dostarczają i odbierają ścieki takie podmioty, jak:
Znowelizowana Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków jako jedną z zasad zaopatrzenia w wodę wymienia w art. 1, p. 1c. czyli ochronę interesów odbiorców usług, z uwzględnieniem wymagań ochrony środowiska i optymalizacji kosztów. Jest to jeden z kluczowych zapisów dla PGW Wody Polskie, który umożliwia Wodom Polskim stanie na straży dobra odbiorców końcowych i zagwarantowanie im jak najprzystępniejszych cen za wodę i odbiór ścieków. W sytuacji, gdy wzrost cen wynika z braku optymalizacji kosztów przedsiębiorstwa, PGW Wody Polskie,wydając decyzję negatywną, wstrzymują taką niesłuszną podwyżkę opłat lub zobowiązują gminy do pokrycia jej części, tak aby odbiorca końcowy jej nie odczuł.
Chroniąc odbiorcę końcowego, PGW Wody Polskie chronią jednocześnie gminy, które w większości przypadków pełnią funkcję właścicielską w stosunku do przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych. Dopłacanie bowiem do niezasadnie zawyżanych cen za wodę i odprowadzanie ścieków, wpływa negatywnie na budżet samorządów, które pieniądze te mogłyby przeznaczyć na inne cele. Zatwierdzenie lub nie przez PGW Wody Polskie taryf zaproponowanych przez przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne jest więc informacją dla gmin na ile przedsiębiorstwa te potrafią zoptymalizować koszty swojej działalności.
Opłaty za wodę i odbiór ścieków, którą ponosi odbiorca końcowy, proponowane są we wniosku taryfowym składanym do PGW Wody Polskie przez przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne. Przedsiębiorstwa te, natomiast, opracowują je na podstawie wytycznych zawartych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z 27 lutego 2018 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków .
Zgodnie z powyższymi przepisami, przedsiębiorca powinien policzyć w taryfie koszty swojej działalności związanej ze zbiorowym zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków. Licząc te koszty nie powinien w sposób nieuzasadniony podnosić cen. Nie wolno mu również pokrywać kosztów usług dotyczących jednego rodzaju prowadzonej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej (lub jednej z taryfowych grup odbiorców), przychodami pochodzącymi z innego rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej (lub od innej taryfowej grupy odbiorców usług). Innymi słowy zabronione jest finansowanie skrośne. Każdy, kto ma dostarczaną wodę, powinien ponosić koszty jej dostarczenia. Jednocześnie opłaty nie powinny być wygórowane. To skłoni odbiorców wody do racjonalnego z niej korzystania i do ograniczania zanieczyszczania ścieków. Źródło: „Taryfy wodno-ściekowe. Co wpływa na cenę”
Istnieją jednak koszty, których PGW Wody Polskie nie mogą zakwestionować, a które mają znaczący wpływ na wysokość opłat za wodę i odbiór ścieków. Są to koszty wynagrodzeń w danym przedsiębiorstwie wod.-kan. oraz koszty związane z prowadzonymi lub planowanymi przez przedsiębiorstwo inwestycjami. Kontrolę nad tymi wydatkami sprawuje jednak właściciel przedsiębiorstwa, czyli w przeważającej ilości przypadków gmina lub miasto.
Wprowadzony w Polsce system jest więc systemem / modelem kosztowym (tzw. amerykańskim), w którym to przedsiębiorstwo musi wykazać i uzasadnić zarówno swoje koszty, jak i metodę ich alokacji na taryfowe grupy odbiorców. W systemie tym musi istnieć przeciwwaga dla przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, np. w formie organu regulacyjnego.
Składanie przez przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne wniosków taryfowych odbywa się w dwóch etapach: w pierwszym wnioski te składane są do Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, w drugim możliwe odwołanie do drugiej instancji – Prezesa PGW Wody Polskie.
Wody Polskie są zatem ogólnopolskim regulatorem cen taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę oraz odprowadzanie ścieków. Oznacza to, że Wody Polskie nie wyznaczają tych cen tylko je regulują, w tym m.in. pilnują, aby ceny te nie rosły zbyt szybko i zbyt wysoko. Stoją więc na straży tego, aby odbiorca końcowy, jakim jest każdy z nas, nie był narażony na podwyżki opłat za wodę i odbiór ścieków, które nie mają swojego rzetelnego uzasadnienia.
