Wody Polskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Lublinie we współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wdrożył i zrealizował pilotażowy projekt wprowadzenia raka szlachetnego do rzeki Liwiec, Włodawka i Krzemianka, znajdujących się na terenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Lublinie.
W dniu 26 i 27 października miało miejsce wsiedlenie 600 sztuk młodych i dorosłych osobników raka szlachetnego do rzeki Liwiec w woj. mazowieckim (300 szt.) oraz do rzek Włodawka i Krzemianka (300 szt.) w woj. lubelskim. Wprowadzenie raka odbyło się pod nadzorem przyrodniczym dr Marcina Kolejko, eksperta RZGW w Lublinie oraz pracowników Zarządu Zlewni w Białej Podlaskiej i Sokołowie Podlaskim.
Wskazane rzeki wytypowano do zaraczania na podstawie przeprowadzonej przed rozpoczęciem realizacji projektu ekspertyzy przyrodniczej i hydro-morfologicznej rzek z obszaru lubelskiego RZGW.
Raki pozyskaliśmy z wylęgarni specjalizującej się w rozrodzie raka szlachetnego, zostały dostarczone we właściwych warunkach spełniających wymagania behawioralne gatunku. W ramach zadań logistycznych wyselekcjonowane osobniki były pozyskiwane, transportowane i wprowadzane do wytypowanych siedlisk z wykorzystaniem ściśle określonych zasad zawartych w metodyce reintrodukcji gatunku tj. ponownego wprowadzenia na stary obszar bytowania danego, określonego gatunku. Transport odbywał się w zamkniętych styropianowych pojemnikach z kanałami/dziurami powietrznymi. Dno pojemników wyścielone było materiałem o fakturze jednolitej i nasycone wodą. W celu zachowania odpowiedniej temperatury na czas transportu i przechowania raków brzegi pojemników obłożono lodem. Dodatkowo włożono do pojemników roślinność w postaci ramienic (Chara sp.) co dało im miejsce kryjówki i tym samym zmniejszyło stres behawioralny.
Bezpośrednie wprowadzenie do siedliska odbyło się na określonych warunkach mających na celu zachowanie zdrowotności i kondycji wszystkich osobników.
Głównym celem projektu jest odbudowa populacji raka szlachetnego (Astacus astacus L.) w ekosystemach wodnych na terenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Lublinie. Realizacja zadania nastawiona została na wspieranie historycznych lub utworzenie nowych stanowisk gatunku w jego naturalnym zasięgu geograficznego występowania. Odtworzenie metapopulacji raka szlachetnego przyczyni się do utrwalenia zależności pokarmowych w ekosystemach wód płynących bardzo cennych przyrodniczo rzek Polesia Lubelskiego i Podlasia Południowego. Efektem tych działań będzie zarówno utrzymanie, jak i zwiększenie bioróżnorodności gatunkowej w skali obu makroregionów. Realizacja projektu zagwarantuje również zabezpieczenie zasobów genowych gatunku. Osobniki raka szlachetnego (po utrwaleniu się metapopulacji) z rzek: Liwiec, Włodawka i Krzemianka mogą w przyszłości stanowić materiał zaraczeniowy do odbudowy populacji gatunku w wielu innych ekosystemach wodnych wschodnich regionów Polski.
Rak szlachetny jest gatunkiem zamieszkującym wody Europy Środkowej o charakterze nizinnym i wyżynnym. Dość licznie występuje w rzece Minina na obszarze Kozłowieckiego Paku Krajobrazowego oraz w rzekach Roztocza Środkowego (Wieprz, Tanew) i Lasów Janowskich (Rakowa, Czartosowa, Branew), do których pod koniec ubiegłego wieku był reintrodukowany.
W wodach administrowanych przez PGW Wody Polskie, RZGW w Lublinie występują również prócz raka szlachetnego inne gatunki raków:
Rak błotny Pontastacus leptodactylus
Występuje na terenie Morza Czarnego i Kaspijskiego oraz Europy Środkowej. Obecność gatunku jest potwierdzona w kilku rzekach i jeziorach Polesia Lubelskiego. Są to jezioro Łukie w Poleskim Parku Narodowym, ujście rzeki Włodawka do rzeki Bug jak i w nim samym. W przeciwieństwie do raka szlachetnego preferuje siedliska o zamulonym dnie. Jest gatunkiem mającym mniejsze wymagania co do jakości siedliska dlatego też nie jest aż tak dobrym wskaźnikiem czystości wód.
Rak amerykański (pręgowaty) Faxonius limosus
Jest gatunkiem obcym pochodzącym z Ameryki Północnej. Ze względu na swoją odporność na niekorzystne warunki środowiska i choroby stanowi konkurencję dla naszych rodzimych gatunków. Na obszarze Polesia Lubelskiego i Podlasia Południowego występuje w większości rzek i jezior. W ostatnim dziesięcioleciu został stwierdzony w jeziorach: m. in.: Piaseczno, Białe Włodawskie, Uściwierz, Rotcze, Sumin, Bicze, Tomaszne i Łukie (PPN) oraz w rzekach Bystrzyca Lubelska, Ciemięga i w środkowym odcinku rzeki Liwiec.
Rak marmurkowy Procambarus fallax
Naturalnie występuje w Ameryce Północnej na terenie Florydy oraz w dopływach rzek Satilla i Georgia. W Europie od 1995 roku pojawił się w handlu akwarystycznym. Od początku XXI wieku obserwowano jego wolnożyjące ustabilizowane populacje w ekosystemach wodnych Europy. W województwie lubelskim został stwierdzony latem w 2020 roku w jeziorze Miejskie k. miejscowości Ostów Lubelski.
Zaraczanie rzeki Włodawka:
Zaraczanie rzeki Liwiec:
